Dzień Domeny Publicznej

Domenę publiczną tworzą utwory twórców, które nie podlegają już ochronie prawnej (70 lat po śmierci). Zasoby domeny publicznej gwarantują nieograniczony dostęp do utworów, które stają się "własnością publiczną" i można je wykorzystać w dowolnym celu. W naszym wspólnym interesie leży podtrzymywanie i stałe poszerzanie zasobów domeny publicznej.

Na początku każdego roku Centrum Cyfrowe pokazuje, jak wspaniałą sprawą jest swobodny dostęp do kultury. 1 stycznia świętujemy Dzień Domeny Publicznej, kiedy to  uwalniane są utwory, których autorzy zmarli 70 lat wcześniej – co oznacza, że możemy korzystać z tysięcy nowych zdjęć, książek, obrazów, grafik czy piosenek. W tym roku razem z Filmoteką Narodową – Instytutem Audiowizualnym postanowiliśmy oddać fragmenty polskich filmów w ręce Klubu Komediowego. Porozmawiamy także o samej kulturze i jej funkcjonowaniu w dobie mediów społecznościowych oraz zobaczymy, jak artyści zmieniają materiały dostępne w zasobach cyfrowych.

Z dniem 1 stycznia nierozerwalnie od lat łączy się nie tylko lista noworocznych postanowień, ale także, a może przede wszystkim, lista osób, których twórczość staje się wolna i powszechnie dostępna. 1 stycznia to dzień, w którym wygasają prawa autorskie majątkowe do kolejnych utworów. W praktyce oznacza to, że można z nich swobodnie korzystać w takim sposób w jaki tylko sobie wymarzymy! W przeciwieństwie do (niektórych) noworocznych obietnic, fakt, że twórczość znanych malarzy, pisarzy, naukowców, architektów czy filozofów stała się wolna, jest 100% pewny. 1 stycznia jest nazywany Dniem Domeny Publicznej i to właśnie wtedy po 70 latach wygasa ochrona prawno-autorska, a prace wybitnych osób stają się wolne.

Jak co roku publikujemy LISTĘ TWÓRCÓW, którzy przeszli do Domeny Publicznej w 2019 roku.

Czytaj dalej

Na początku każdego roku na całym świecie otwiera się dostęp do nowych zasobów, które przestały podlegać ograniczeniom prawa autorskiego i przeszły do domeny publicznej. W dniu 1 stycznia 2018 r. do takich zasobów dołączyła kolejna grupa pisarzy, poetów, naukowców, działaczy oświatowych i społecznych. Wtedy właśnie, po okresie 70 lat od ich śmierci, wygasły autorskie prawa majątkowe do ich twórczości. Od tego momentu ich twórczość można dowolnie wykorzystywać, tworząc podręczniki, scenariusze filmowe, czy remiksy.

Pobierz pełną listę autorów.

Każdego roku, wraz z pierwszym dniem stycznia, do domeny publicznej przechodzi dorobek kolejnych twórców. Powiększanie się tego zbioru powszechnie dostępnej wiedzy i kultury – naszego wspólnego dziedzictwa – świętujemy co roku podczas Dnia Domeny Publicznej.

Na tegoroczne świętowanie zapraszamy do Warszawy (17 stycznia) i Krakowa (20 stycznia). Przygotowaliśmy dla Was ciekawe warsztaty, które odbędą się w Laboratorium Cyfrowej Humanistyki UW w Warszawie, w Bunkrze Sztuki oraz prezentacje i wykłady w Pałacu Erazma Ciołka w Krakowie. Będziemy świętować przejście do domeny publicznej twórczości znanych artystów, w tym Józefa Mehoffera, Gertrudy Stein, Laszlo Moholy-Nagy i Herberta George’a Wellsa.  

Wykłady w Pałacu Erazma Ciołka

Warsztaty

W ramach obchodów Dnia Domeny Publiczne 2017 zapraszamy na warsztaty, na których będzie można zdobyć nowe umiejętności – będzie okazja nauczyć się m.in. jak tworzyć boty publikujące zasoby na Twitterze i jak przygotować umowę prawnoautorską z twórcą – a wszystko to w luźnej, twórczej, wspaniałej atmosferze! Zapraszamy gorąco! Na wszystkie warsztaty obowiązuje rejestracja.

# Zdominuj Twittera domeną! Marcin Wilkowski, Warszawa (17.01), Kraków (20.01).
Opis warsztatu (rejestracja zakończona)

# Przygotowywanie umów prawno-autorskich, Krzysztof Siewicz, Kraków (20.01)
Opis warsztatu (rejestracja zakończona)

Debata o domenie publicznej

Róża jest różą? Szara strefa dobra wspólnego w kulturze, 23 stycznia

Czym jest prawo autorskie w obliczu wieczności? Wszelkie utwory stają się własnością publiczną 70 lat po śmierci twórcy, w tym roku dotyczy to m. in. Herberta Georga Wellsa, Józefa Mehoffera, czy Gertrudy Stein. Jednak niektórzy twórcy i niektóre dzieła cieszą się szczególną ochroną. Dama z Łasiczką, która ostatnio przeszła na własność Skarbu Państwa, znajdowała się pod szczególną ochroną Fundacji Książąt Czartoryskich. Chopin to współczesny celebryta, którego nazwiskiem nie można reklamować farb ani narzędzi chirurgicznych.

Czy to dobrze? W końcu dzieła te znajdują się w domenie publicznej, a nazwiska twórców są częścią naszego wspólnego dziedzictwa. Czyż nie jest marzeniem każdego artysty, żeby trafić pod strzechy? I czy wartość tych dóbr kultury uzasadnia ochronę obywateli przed nietrafionymi pomysłami wykorzystania ich we własnej twórczości?

O tych i innych próbach ograniczania dostępu do twórczości w domenie publicznej i konsekwencjach jakie to niesie dla kultury, która w coraz większym stopniu żyje w internecie oraz o wyzwaniach związanych z ponownym wykorzystaniem domeny publicznej porozmawiamy z gośćmi:

Miładą Jędrysik – dziennikarką, redaktorką prowadzącą “Przekroju”
Misią Furtak – wokalistką, dziennikarką radiową
Tymkiem Borowskim – artystą wizualnym

☛ Po debacie zapraszamy na nieformalną część spotkania.

Organizatorzy

Koalicja Otwartej Edukacji, Stowarzyszenie Wikimedia Polska, Centrum Cyfrowe Projekt:Polska, Fundacja Nowoczesna Polska, Małopolski Instytut Kultury w Krakowie, Laboratorium Cyfrowe Humanistyki Uniwersytetu Warszawskiego (LaCH UW)

Partnerzy medialni

ekultura.org, culture.pl, Muzeoblog.pl, HERITO, Radio Wolna Kultura, Radio Kampus, Muzyka i Prawo

W oczekiwaniu na dzień 1 stycznia czyli moment, w którym my wszyscy będziemy mogli skorzystać, z utworów do których wygasły prawa majątkowe, publikujemy listę twórców, którzy przechodzą do domeny publicznej w 2017 r.

Wśród twórców literatury to przede wszystkim twórczość Herberta George’a Wellsa jednego z pionierów gatunku science fiction. Jego Wehikuł czasu w styczniu będzie dostępny na Wolnych Lekturach.

Zasoby domeny publicznej zasili także tłumaczenie Przygód dobrego wojaka Szwejka podczas wojny światowej Jaroslava Haška autorstwa Pawła Hulka-Laskowskiego – już wkrótce na Wolnych Lekturach

Swobodnie remiksować będzie można także m.in. obrazy Józefa Mehoffera, tłumaczyć i wydawać wiersze amerykańskiej poetki i krytyczki literackiej Gertrudy Stein.

Wkrótce zamieścimy  również informacje o nadchodzących obchodach Dnia Domeny Publicznej.

Lista wszystkich twórców, którzy z dniem 1 stycznia 2017 roku przejdą do domeny publicznej do pobrania tutaj.

Na początku każdego roku na całym świecie otwiera się dostęp do nowych zasobów, które przestały podlegać ograniczeniom prawa autorskiego i przeszły do domeny publicznej. W dniu 1 stycznia 2015 r. do takich zasobów dołączy kolejna grupa pisarzy, poetów, naukowców, działaczy oświatowych i społecznych, Wtedy właśnie prawa autorskie majątkowe do ich twórczości wygasną po okresie 70 lat od ich śmierci. To właśnie ich twórczość będzie można dowolnie wykorzystywać, aby tworzyć podręczniki, scenariusze filmowe, kolaże artystyczne etc. Czytaj dalej

Wartość domeny publicznej w Unii Europejskiej (2010) autorstwa Rufusa Pollocka, Paula Stepana i Mikko Välimäki to jedna z niewielu publikacji podejmująca próbę oszacowania ekonomicznej wartości domeny publicznej. Koalicja Otwartej Edukacji przygotowała polskie tłumaczenie tego tekstu w nadziei, że wnioski z badań tu opisanych rozwieją przynajmniej część mitów dotyczących skutków funkcjonowania prawa autorskiego w obecnym kształcie. Czytaj dalej

Tegoroczne obchody Dnia Domeny Publicznej upłynęły pod znakiem projektów i inicjatyw realizowanych przez instytucje szeroko rozumianej kultury. Wszystkie zaprezentowane pomysły bazują na zasobach domeny publicznej i wykorzystują je na różnych poziomach i na różne sposoby.

Tytułem wstępu dyrektor Biblioteki Narodowej Tomasz Makowski oraz Bożena Bednarek-Michalska z Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu przedstawili powody, dla których warto podkreślać wagę Domeny publicznej w Polsce i na świecie. Bożena Bednarek-Michalska zwróciła uwagę na ważny cytat z książki James’a Boyle’a ‚The Public Domain’, w którym autor zaznacza, że Domena publiczna nie jest rodzajem resztek, które pozostały po objęciu wszystkich dobrych treści ochroną przez prawa własności. Domena publiczna to miejsce, z którego pobieramy części składowe naszej kultury. W gruncie rzeczy Domena publiczna stanowi znaczącą jej część (2008).The third edition of the Public Domain Day in Poland celebration was organised at Warsaw’s National Library by the Coalition for Open Education with support from Open Society Institute. Coalition is a group of non-governmental organisations and institutions working in the fields of education, science and culture and promote open access to knowledge. This years’ celebration was focused on presentation of projects and initiatives that are realised and implemented by Polish resource-sharing culture institutions. All presented ideas are based on Public Domain resources and use them in different ways and on different levels in education, science and culture.

Dr Tomasz Makowski, director general of the National Library and Bożena Bednarek-Michalska from University Library in Toruń explained reasons why we should stress the importance of Public Domain in Poland and around the world. Bożena Bednarek-Michalska underlined the significant quote from James Boyle’s book ‘The Public Domain’ (2008): The Public Domain is not some gummy residue left behind when all the good stuff has been covered by property law. The Public Domain is the place we  quarry the building blocks of our culture. It is, in fact, the majority of our culture.

During the celebration of DDP, the premiere of Public Domian counter took place. The PD counter has been developed within the project “Wolne Lektury” Internet library with school readings from Public Domain. Magdalena Biernat and Radosław Czajka from Modern Poland Foundation presented the function of the PD counter which after type the author’s name informs how long (in years, days, hours, minutes and seconds) we have to wait until works will pass to the Public Domain resources. Currently, in the PD counter’s database are registered 800 authors from literature and poetry whose works belong to the canon of the school reading.

Tomasz Ganicz from Wikimedia Polska Association presented the Polish Wikisource, another bottom-up initiative aimed at digitalisation of Public Domain resources or resources published on free license. The scope of the Polish Wikisources agrees in part with digitalisation activity of Polish digital libraries. However, Wikisources provides not only digital copies of original works, but also full sources in format of simply webpages with table of content and simple navigation. This is probably the greatest added value to the project.

Joanna Derkaczew, a theatre critic from Gazeta Wyborcza, put some light on problems of modern generation of playwrights (Jan Klata, Natalia Korczakowska, Monika Strzępka, Paweł Demirski etc.), who adapt classic of drama and have to struggle with the opposition of conservative authors, not permitting for great variation or adaptations of the original works. According to the younger generation of theatre directors, stick to one version of the original work inhibits creativity and cultural development.

The final project was Social Labs of Digitalisation, the initiative developed at the Silesian Digital Library (SDL) since 2007. Remigiusz Lis presented the basic assumptions of the Labs which is the use of social commitment to professional activities (according to the idea of Web 2.0) and provide work for the digitalisation and creation of digital resources for SDL. As a result of the Lab, four thousand resources were digitalised, which gives 23% of the SDL database.

Jarosław Lipszyc, the chair of Coalition for Open Education, as a summary of PDD celebration has formulated several suggestions and possible solutions aimed at effective development and Pubic Domain protection:

• to accept the protection of public domain as a principle
• to develop systematic support for development and use of Public Domain resources
• resources developed with support from public funding should be published in Public Domain or on free licenses (so on conditions that allow for use in similar scope as resources from PD)

According to changes in legislative regulations, Coalition for Open Education suggested that authors should obtain the right to transfer their works to the Public Domain. Next, Coalition indicated a transfer to PD resources to which rights belong to the state and make them available and useable for every citizen.

Discussed issue is the legitimacy of the Fund for the Promotion of Creativity, which in its current form is a tax on commercial exploitation of resources from the public domain. Coalition stressed also that equally important for the development of PD is launching a public debate on the state of intellectual property rights, which according to legal regulations last 70 years after the author’s death, while according to the Berne Convention, the most effective period of copyright protection is 50 years.

The annual celebration of the Public Domain is important because it reminds to the public that, by creating and supporting a strong Public Domain, we build the prestige and respect for its values. In that way we also underline that expansion of Public Domain and its protection prompt creativity in all of us, especially a new generation. Czytaj dalej

Na europejskiej stronie Dnia Domeny Publicznej opublikowana została mapa przedstawiająca czas obowiązywania prawa autorskiego w różnych krajach świata. Mapa opracował Balfour Smith z Duke University bazując na wykazie państw i obowiązujących w nich standardowych regulacji prawa autorskiego z Wikipedii.

On european Public Domain webpage a useful worldwide map was published. The map was created by Balfour Smith at Duke University based on the list of different countries and the length of their standard copyright in years as provided by Wikipedia.